سدهای بالا و پایین و سازه‌های وابسته سد و نیروگاه تلمبه-ذخیره‌ای سیاه‌بیشه

نیروگاه‌های تلمبه – ‌ذخیره‌ای به عنوان یکی از مناسب‌ترین راه‌حل‌ها جهت تنظیم بار شبکه برق مطرح شده‌اند. پروژه سد و نیروگاه آبی سیاه‌بیشه روی رودخانه چالوس در ۱۲۵ کیلومتری شمال تهران در مجاورت جاده چالوس و در ۱۰ کیلومتری شمال تونل کندوان (۷۵ کیلومتری شهر چالوس) در استان مازندران واقع شده است. مجموعه سد و نیروگاه آبی ۱,۰۰۰ مگاواتی سیاه‌بیشه به لحاظ عملکرد تلمبه-‌ذخیره‌ای و نوع سدها از دیگر پروژه‌های در دست مطالعه و ساخت کشور متمایز است. این پروژه اولین پروژه تلمبه- ذخیره‌ای کشور و همچنین اولین سد از نوع سنگریزه‌ای با رویه بتنی در کشور است. هدف اصلی این پروژه تأمین برق در زمان اوج مصرف و ایجاد مصرف‌کننده‌ای مطمئن برای شبکه سراسری برق کشور در زمان افت مصرف است.

همچنین اهداف دیگری مانند کاهش هزینه‌های استهلاک نیروگاه‌های حرارتی به میزان سالانه ۱۹ میلیون دلار، ایجاد محیطی تفریحی و توریستی برای گردشگران داخلی و خارجی و اشتغال‌زایی در منطقه در حین اجرای طرح و دوران بهره‌برداری در کنار اصلی طرح مطرح شده‌اند.

پروژه سیاه‌بیشه در سال ۱۳۸۲ طی مناقصه‌ای در قالب دو قرارداد به صورت طرح و اجرا به پیمانکاران انتخاب شده واگذار شد. قرارداد A شامل طراحی و اجرای بدنه دو سد سنگریزه‌ای با رویه بتنی (Concrete Face Rock Fill Dam – CFRD)، بخش اصلی تونل‌های آبرسان و سازه‌های جنبی است که به صورت یک پروژه مستقل در تاریخ ۱۲/۵/۸۲ به مشارکت کیسون، بتا، خدمات مهندسی مکانیک خاک واگذار شد که رهبری این مشارکت را شرکت کیسون بر عهده دارد، همچنین در خرداد ماه سال ۱۳۸۹ قرارداد اجرای عملیات تکمیلی سدهای سیاه‌بیشه نیز به مشارکت ابلاغ شد.

طراحی سدهای از نوع CFRD و سازه‌های وابسته توسط تیمی متشکل از تیم طراحان ایرانی و شرکت پویری (الکترووات) سوئیس انجام شده است.

دامنه کار

‌طراحی فاز ۲ و تهیه نقشه‌های تفصیلی، انجام عملیات احداث بدنه دو سد از نوع سنگریزه‌ای با پوشش بتنی (CFRD) با ارتفاع سد بالا ۵/۸۲ متر و سد پایین ۱۰۲ متر، طول تاج سد بالا ۴۳۶ متر و سد پایین ۳۳۲ متر و حجم مخزن سد بالا ۹/۴ میلیون متر مکعب و سد پایین ۹/۶ میلیون متر مکعب و احداث سازه‌های وابسته است.

همچنین احداث دو تونل آبرسان ارتباطی بین دو سد هر یک به طول حدود ۲,۰۰۰ متر و با قطر حفاری حدود ۷ متر و قطر تمام‌شده ۷/۵ متر و پوشش بتنی به ضخامت ۴۰ سانتی‌متر نیز جزء کارهای اصلی این قرارداد است.

آمار و ارقام پروژه